De cocirculatie van de griep, COVID-19 en RSV, ook wel de tripeldemie genoemd, zorgt ieder jaar weer voor heel wat leed en legt een zware druk op onze gezondheidszorg 1,2 . Het is dan ook cruciaal om ouderen en mensen met bepaalde chronische aandoeningen preventief te wapenen tegen deze infecties zodat zij geen ernstige complicaties ontwikkelen 3,4,5.
prof. dr. Guy Brusselle
Pneumoloog aan het UZ Gent en voorzitter van de Belgian Respiratory Society.
“De herfst en de winter zijn een erg drukke periode op het vlak van virale respiratoire infecties”, vertelt prof. dr. Guy Brusselle, pneumoloog aan het UZ Gent en voorzitter van de Belgian Respiratory Society. “Wanneer het kouder wordt, werken de trilharen en slijmvliezen van onze luchtwegen immers minder goed, waardoor we vatbaarder worden voor infecties 6,7 . Bovendien blijven we in deze periode meer binnen, waardoor virussen makkelijker worden doorgegeven. Concreet gaat het over drie virussen: influenza (de griep), COVID-19 en RSV (Respiratoir Syncytieel Virus) 2.”
De griep: bekend, maar blijvend gevaar voor risicogroepen
“Het circulerende griepvirus verandert frequent van samenstelling, waardoor we ieder jaar opnieuw een aangepast vaccin nodig hebben om ons ertegen te wapenen”, vervolgt Brusselle. “Vooral 65-plussers, maar onder meer ook mensen met een chronische aandoening van de luchtwegen (astma, COPD), chronisch hartlijden, leverlijden, nierfalen, een verminderde afweer of suikerziekte, vormen een risicogroep waaraan de Hoge Gezondheidsraad sterk aanbeveelt om zich jaarlijks te laten vaccineren2,3.”
De cocirculatie van de griep, COVID-19 en RSV, ook wel de tripeldemie genoemd, zorgt ieder jaar weer voor heel wat leed en legt een zware druk op onze gezondheidszorg.
COVID-19: steeds beter onder controle dankzij vaccins
“SARS-CoV-2, het virus dat COVID-19 veroorzaakt, muteert eveneens frequent en is een blijver. Ook tegen COVID-19 moet de vaccinsamenstelling dus regelmatig worden aangepast en dient de vaccinatie jaarlijks te worden herhaald. Deze vaccins kunnen in veel gevallen vermijden dat men ernstige complicaties ontwikkelt door deze ziekte. Ze werken op basis van boodschapper-RNA, waardoor geen verzwakte vormen of eiwitten van het echte virus meer hoeven te worden gebruikt en ze snel kunnen worden aangepast. Ook tegen COVID-19 wordt door de Hoge Gezondheidsraad vaccinatie sterk aangeraden aan gelijkaardige risicogroepen als die van de griep 3,4,8 ”, klinkt het.
Influenza, COVID-19 en RSV veroorzaken gelijkaardige symptomen, waardoor de nood aan een moleculaire test die deze van elkaar kan onderscheiden, groter werd.
RSV: ook risico op hogere leeftijd of bij bepaalde chronische aandoeningen
“RSV werd vroeger vooral geassocieerd met kleine kinderen die ermee in het ziekenhuis belandden als gevolg van een ontsteking van de kleine luchtwegen. Sinds de coronapandemie is de PCR-test de nieuwe standaard geworden voor patiënten die zich aandienen met een ernstige respiratoire infectie. Influenza, COVID-19 en RSV veroorzaken immers gelijkaardige symptomen, waardoor de nood aan een moleculaire test die deze van elkaar kan onderscheiden, groter werd 9,10 ”, legt Brusselle uit. “Door deze test standaard toe te passen bij spoedopnames hebben we nu geleerd dat ook oude volwassenen vaak dezelfde complicaties krijgen door RSV als kleine kinderen. Bovendien kan een RSV-infectie ervoor zorgen dat mensen met onder andere astma en COPD te maken krijgen met een opstoot van hun aandoening 9,11 . Mensen van 60 jaar en ouder met gezondheidsproblemen, waaronder ook COPD, astma, hartfalen, diabetes en chronische nierziekte, denken best ook aan RSV na overleg met hun arts 2,5 .”
Net zoals er al een succesvol basisvaccinatieschema bestaat voor jonge kinderen, zou er ook een vaccinatiekalender moeten worden ontwikkeld voor volwassenen en ouderen.
Nood aan houvast voor vaccinatie bij volwassenen en ouderen
“Ons arsenaal aan vaccins tegen respiratoire infecties breidt progressief uit, zowel tegen respiratoire virussen als ook tegen bacteriën zoals pneumokokken, de belangrijkste verwekkers van pneumonie (longontsteking) 2-5, 12 . Net zoals er al een succesvol basisvaccinatieschema bestaat voor jonge kinderen, zou er daarom ook een vaccinatiekalender moeten worden ontwikkeld voor volwassenen en ouderen 13 . De Belgian Respiratory Society zou de overheid hier graag in willen ondersteunen. Met een dergelijke kalender kunnen zowel artsen als patiënten een duidelijkere houvast hebben op vlak van basisvaccinaties en optionele vaccinaties”, besluit Brusselle.
Dit artikel werd gerealiseerd in samenwerking met GlaxoSmithKline. NP-BE-RSA-ADVR-230001 | November 2023
Referenties
1. Bericht Hoge Gezondheidsraad België. Seizoensgebonden griepprik: belangrijker dan ooit in de context van COVID-19. June 2020.
2. Persbericht Hoge Gezondheidsraad België. Bescherm jezelf deze winter: meerdere vaccinaties tegen luchtweginfecties voor 65-plussers! September 2023.
3. Hoge Gezondheidsraad België. Advies 9767 – Vaccinatie seizoensgebonden griep: winterseizoen 2023- 2024
4. Hoge Gezondheidsraad België. Advies 9766 – COVID-19 vaccinatie herfstwinterseizoen 2023-2024
5. Hoge Gezondheidsraad België. Advies 9725 – Vaccinatie tegen RSV (volwassenen)
6. Clary-Meinesz CF at al. Temperature effect on the ciliary beat frequency of human nasal and tracheal cliliated cells. Biol Cell. 1992;76(3):335-8
7. D’Amato M et al. The impact of cold on the respiratory tract and its consequences to respiratory health. Clin Transl Allergy. 2018 May 30:8:20
8. Vlaanderen, departement zorg. Laatjevaccineren.be: Covidvaccins.
9. Kodama F et al. Respiratory Syncytial Virus and Other Noninfluenza Respiratory Viruses in Older Adults. Infect Dis Clin North Am 2017;31:767–790;
10. Lechien JR et al. Clinical and epidemiological characteristics of 1420 European patients with mild-to-moderate coronavirus disease 2019. J Intern Med 2020;288:335–344
11. Branche AR, Falsey AR. Respiratory syncytial virus infection in older adults: an under-recognized problem. Drugs Aging 2015;32:261–269
12. Hoge Gezondheidsraad België. Advies 9674 – Vaccinatie tegen pneumokokken (volwassenen). Augustus 2022.
13. Hoge Gezondheidsraad België. Advies 9606 – Vasisvaccinatieschema. Juni 2021. [email protected]