‘Hallo, hoe gaat het?’ Het is vaak de eerste vraag die we stellen als we iemand ontmoeten. Zo goed als altijd luidt het antwoord ‘goed’ of ‘ça va’. Maar het gaat niet altijd ‘goed’ of ‘ça va’. Eén op de vier Vlamingen krijgt vroeg of laat te maken met psychische problemen. Margot Cloet, gedelegeerd bestuurder van Zorgnet-Icuro, laat haar licht schijnen op de uitdagingen van de sector.
Onderzoek wijst uit dat het heel belangrijk is dat jongeren of volwassenen met psychische problemen tijdig de juiste hulp en ondersteuning krijgen. Dat kan later ergere klachten voorkomen en de stap richting zorg en herstel ondersteunen. Het sociale netwerk van vrienden, familie en collega’s kan hierin een belangrijke rol spelen door signalen te herkennen waaruit blijkt dat iemand het moeilijk heeft. Daarom werkten Zorgnet-Icuro en Rode Kruis Vlaanderen samen om – net zoals bij Eerste Hulp Bij Ongevallen (EHBO) – een opleiding Eerste Hulp Bij Psychische problemen (EHBP) op te zetten.
Vermaatschappelijking van de zorg
Dat past volledig in de evolutie naar een vermaatschappelijking van de zorg waarbij mensen zo veel mogelijk geholpen worden in hun eigen, vertrouwde omgeving. EHBP kan er mee voor zorgen dat hulp veel nabijer wordt voor wie met psychische problemen af te rekenen krijgt. Het is niet de bedoeling om van iedereen een psycholoog te maken, maar iedereen die daar interesse voor heeft, kan zich voortaan inschrijven voor de opleiding. Het doel van de opleiding is om beter te leren inschatten of iemand psychische problemen ondervindt en bijgevolg die persoon te ondersteunen of indien nodig te begeleiden naar professionele hulp.
Behandelkloof
Uit onderzoekt blijkt dat die professionele hulp voor zes op de tien volwassenen met een psychische problematiek niet tijdig beschikbaar is. Bij minderjarigen is die zogenaamde behandelkloof nog groter. Een grote groep hulpbehoevenden wacht dus heel lang om de stap naar gepaste geestelijke gezondheidszorg te zetten. Waar psychische stoornissen gemiddeld genomen ontstaan tussen de leeftijd van 17 en 21 jaar, duurt het vaak tot mensen boven de 35 jaar zijn vooraleer ze de zorg krijgen die nodig is. De belangrijkste redenen hiervoor zijn dat mensen zelf in eerste instantie geen probleem ervaren of heel sterk geloven dat ze zelf hun probleem kunnen oplossen. De financiële drempel tot gepaste zorg is een derde verklaring.
Met de terugbetaling van een aantal sessies bij de eerstelijnspsycholoog wordt die financiële drempel meer en meer weggenomen.
Politieke agenda
Met de terugbetaling van een aantal sessies bij de eerstelijnspsycholoog wordt die financiële drempel meer en meer weggenomen. Een eerstelijnspsycholoog biedt kortdurende, oplossingsgerichte zorg bij beginnende psychische klachten. Het versterken van zelfredzaamheid staat centraal, evenals het vroegtijdig detecteren van meer ernstige klachten. Dankzij de nauwe samenwerking binnen de netwerken van onze geestelijke gezondheidszorg kan de eerstelijnspsycholoog onmiddellijk doorverwijzen naar meer gespecialiseerde zorg. De recente uitbreiding van het budget voor terugbetaling en het toegankelijk maken van eerstelijnszorg voor minderjarigen en ouderen met psychische problemen zijn dus belangrijke stappen in de goede richting. Zaak zal zijn om ook de budgetten voor meer gespecialiseerde zorg te laten volgen. Zorgnet-Icuro zet dit punt alvast mee op de politieke agenda.
Het bieden van een luisterend oor en het mee begeleiden richting professionele hulp is iets waar elk van ons mee kan aan werken. De cursussen Eerste Hulp Bij Psychische problemen zetten daar heel sterk op in. Ook de 10-daagse van de GGZ komt er weer aan. Tussen 1 en 10 oktober wordt geestelijke gezondheid weer volop in de kijker gezet. Dankzij dit soort initiatieven en dankzij de jarenlange inspanning van projecten als Te Gek!? groeit het bewustzijn rond het belang van geestelijke gezondheid en worden psychische problemen meer en meer bespreekbaar. Het versterken van een goed afgestemde psychologische zorg krijgt de komende maanden hopelijk op alle niveaus de beleidsaandacht die nodig is.
Laten we op 10 oktober, de internationale dag van de geestelijke gezondheid, met z’n allen extra stilstaan om tijd te maken voor een goed gesprek en een “ça va” niet zo maar voor lief te nemen.
