Zekerheid en duidelijkheid: het zijn twee aspecten die we altijd al verwacht hebben van de wetenschap. “Nu we vertwijfeld geraken door een grootschalige virusaanval die ons leven tot in de kleinste hoekjes aantast, is het verlangen naar wetenschappelijke zekerheid groter dan ooit”, zeggen Willy Verstraete (voorzitter) en Hans Willems (secretaris-generaal) van het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek.
“In tijden van stuurloosheid en twijfel leken wetenschappelijke kennis en experten steeds houvast te kunnen bieden. Maar net nu leren we dat wetenschappelijke zekerheid iets heel relatiefs is. Het is altijd meer vragen dan weten, zoeken, twijfelen en herbevragen. Dat zijn de spannende, maar – zeker in het geval van een collectieve crisis – ook wel beangstigende facetten van de wetenschap.”
Nieuwsgierigheid
“Toepassingen die we evident vinden in de medische zorg en de omgeving waarin we wonen en werken, de dingen die we als vanzelfsprekend gebruiken: dat alles is ooit gestart vanuit onze onwetendheid. We gingen daar niet eens actief naar op zoek, maar het potentieel bood zich aan nadat brede algemene vragen aan de wereld waren gesteld. De nieuwsgierigheid die onderzoekers nu eenmaal eigen is, bracht dimensies in beeld die onvermoed waren. Daarop konden toepassingen en innovaties zich enten.”
De continue financiering van basisonderzoek, van louter grensverkennend tot strategisch, is bijzonder cruciaal.
Putten uit rijke ervaring en kennis
“Vandaag worden virologen weliswaar geconfronteerd met een tot voor kort onbekend virus, maar ze kunnen de strijd daarmee aanbinden vanuit hun rijke ervaring met en kennis over zovele andere virussen. Door jarenlange experimenten en vrij onderzoek naar fenomenen in de natuur, ons lichaam, onze samenleving en onze wijze van denken en doen, duiken niet alleen nieuwe inzichten, maar ook nieuwe mogelijkheden op. Elk van ons is hierbij van belang en kan zijn bijdrage leveren. Met initiatieven zoals Citizen Science kan in Vlaanderen elke scherp denkende burger een onderdeel zijn van het onderzoeksgebeuren. Zoals Vlaams minister van Innovatie Hilde Crevits stelt: onderzoek, wetenschap en innovatie horen thuis aan elke tafel.”
Het belang van financiering
“In die context is de volgehouden financiering van basisonderzoek, van louter grensverkennend tot strategisch, bijzonder cruciaal. Het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek Vlaanderen (FWO) ondersteunt jaarlijks meer dan drieduizend onderzoekers die aan universiteiten en andere onderzoeksinstellingen wetenschappelijke vragen proberen te beantwoorden. De resultaten van dat onderzoek vormen de solide sokkel om meer concrete noden in ons dagelijks leven aan te pakken. Innovatie begint onvermoed, heeft een link met elk individu en waarborgt de toekomst van onze volgende generaties.”
