Eind oktober ligt Evi Hanssens nieuwe boek ‘Traag naar de hemel’ in de winkel. Daarin schrijft de mediafiguur en auteur het verdriet om haar mama, die op 75-jarige leeftijd stierf aan kanker, van zich af. “Ik gun iedereen een gelukkige dood. Dat is niet vanzelfsprekend, je moet een beetje geluk hebben en er ook bewust voor kiezen.”
© Foto: Joris Casaer
Toen mijn mama de eerste keer kwam vertellen dat ze borstkanker had, had ze twee fl essen champagne meegenomen. ‘Ik heb goed en slecht nieuws’, zei ze. ‘Het goede nieuws is dat ik een nieuwe auto heb, het slechte is dat ik borstkanker heb’. Eerst speelde er bij haar het idee om zich niet te laten behandelen, omdat ze geen zin had in de zware effecten van de behandeling. Maar omdat ze toen 63 jaar was, had ze een grote overlevingskans. Gelukkig, want ze heeft de laatste tien jaar van haar leven nog heel wat mooie momenten beleefd.”
Hoe is je mama met de ziekte omgegaan?
“Mijn moeder heeft de ziekte en de behandelingen heel waardig gedragen. Ze had niet zo’n probleem met het haarverlies, al droeg ze af en toe een pruikje of hoedje. Ze had een enorme levenslust. Ze deed er alles aan zodat wij haar niet op de slechte momenten zagen. Zo ben ik samen met haar loungewear gaan kopen om er comfortabel en stijlvol uit te zien wanneer er bezoek kwam. Ik herinner me ook nog dat mijn mama mij, net na haar borstamputatie, stond op te wachten aan de lift om te tonen hoe sterk ze was. Na de behandeling kon ze de ziekte achter zich laten. Ze keek niet achterom, ook al is het vaak niet makkelijk om jezelf niet langer als kankerpatiënt te zien.”
Mama kon het einde krijgen zoals ze zich dat had voorgesteld. Een definitief afscheid thuis, omringd door haar familie en vrienden. Daarin zijn we geslaagd. Zo werd de dag dat mijn mama stierf één van de mooiste van mijn leven.
Was het moeilijk om als dochter met je verdriet om te gaan?
“Bij de eerste diagnose heb ik nooit schrik gehad dat mijn mama ging sterven, ik was ervan overtuigd dat ze de ziekte ging overwinnen. Ze heeft wel twee keer in isolatie gelegen, wat schrikken was. Ik was ook net gescheiden, waardoor het een heftige periode was. Ik had weinig houvast. Normaal zou ik naar mijn partner zijn gegaan om troost te vinden over mijn zieke mama, maar dat ging niet. Omgekeerd kon ik niet naar mijn moeder om troost te zoeken over mijn stukgelopen huwelijk. Gelukkig stond ik er niet alleen voor – we zijn een groot gezin met zes kinderen. Bovendien betekent een kankerdiagnose in je gezin niet dat alle plezier moet verdwijnen. We steunden onze mama enorm, maar we konden tegelijk ook lachen en grapjes maken. Niet elke minuut stond in het teken van die vreselijke ziekte. Voor ons was het belangrijk om te zoeken naar die leuke momenten.”
Wanneer bleek dat ze weer hervallen was?
“Bij een routineonderzoek in april 2021. De kankercellen waren uitgezaaid naar de lever en de botten. Die boodschap kwam hard aan, al weet je dat de kans op herval er altijd ergens is. Artsen zullen mensen na vijf jaar niet zo snel meer kankervrij verklaren. Veel vrouwen herstellen van borstkanker, maar ook veel vrouwen hervallen. Zo had mijn moeder een ‘tettenclubje’, een groep van tien vrouwen waarmee ze chemotherapie had gevolgd. Vier van de tien zijn hervallen… Mijn moeder wilde op dat moment niet meer strijden tegen de ziekte en continu ziek zijn door de behandeling. Ze wilde haar resterende tijd bij ons op een aangename manier doorbrengen. Net zoals ze nooit in een coma wilde belanden. Ze wilde bewust sterven en koos daarom een jaar later voor euthanasie.”
Een kankerdiagnose in je gezin betekent niet dat alle plezier moet verdwijnen. We steunden onze mama enorm, maar we konden tegelijk ook lachen en grapjes maken.
Bood een afscheid op die manier troost?
“Ongelooflijk. Mijn moeder gunde iedereen een gelukkig leven, ik gun iedereen een gelukkige dood. Beide zijn niet vanzelfsprekend. Je moet een beetje geluk hebben en er ook bewust voor kiezen. Zij had de kans om voor zo’n dood te kiezen. Ze kon het einde krijgen zoals ze zich dat had voorgesteld. Een definitief afscheid thuis, omringd door haar familie en vrienden. Daarin zijn we geslaagd. Zo werd de dag dat mijn mama stierf één van de mooiste van mijn leven. Bovendien, omdat we de dood bespreekbaar hadden gemaakt en een optie als euthanasie hadden vastgelegd, was er meer ruimte om nog te genieten van elkaar en leuke gesprekken over koetjes en kal es te hebben. Niet omdat we niet over kanker wilden praten, maar daar hadden we het al vaak over gehad. Nu was er tijd om het over het leven te hebben. Daar voel ik diepe dankbaarheid voor.”
Eind oktober breng je je nieuwe boek ‘Traag naar de hemel’ uit. Wat mogen we daarin verwachten?
“Op het einde van haar leven heb ik aan mijn moeder gevraagd om haar gevoelens in te spreken in een dictafoon: over het leven, haar ziekte en doodgaan. Die opnames heb ik gebruikt in het boek. Dat wist ze, en ze heeft me daarin ook aangemoedigd. Daarnaast beschrijf ik de gesprekken met de artsen, de ervaringen op de palliatieve zorg, de antwoorden die we soms wel of net niet hebben gekregen. Het is een verslag van die periode, van mijn rouw- en verwerkingsproces en hoe het leven mij sindsdien is vergaan. Dat betekende dat ik tijdens het schrijven soms huilend uit mijn bureau ben gekomen. Tegelijk heb ik ook vaak gelachen. Ik wijd ook breder uit over rouwen, de dood,… Het boek was een manier om mijn verdriet te verwerken. Tegelijk hoop ik dat het een bron van herkenning, steun en inspiratie is voor anderen. Als mensen mij vragen voor wie ik het boek heb geschreven, zeg ik: ‘Voor elke persoon die op een dag gaat sterven’. Voor iedereen dus.” (glimlacht)
“Op het einde van haar leven heb ik aan mijn moeder gevraagd om haar gevoelens in te spreken in een dictafoon: over het leven, haar ziekte en doodgaan. Die opnames heb ik neergeschreven in mijn boek ‘Traag naar de hemel’.”
Uitgeverij Horizon | 240 pg. | Adviesprijs 22,99 euro.
Vanaf 19 oktober in de winkel.