Met meer dan 9.000 nieuwe gevallen per jaar in België is darmkanker een van de meest voorkomende kankers1. De behandeling van de ziekte is de laatste jaren sterk geëvolueerd en immunotherapie verbetert de progressievrije overleving en de levenskwaliteit van patiënten.
Tekst: Philippe Van Lil
Eric van Cutsem
Gastro-enteroloog en digestief oncoloog
Universitair Ziekenhuis Gasthuisberg / KULeuven
Interview met professor Eric van Cutsem, gastro-enteroloog en digestief oncoloog in het Universitair Ziekenhuis Gasthuisberg / KULeuven en voorzitter van de Stichting tegen Kanker.
Komt darmkanker steeds vaker voor?
“Ja, maar vooral om demografische redenen. De gemiddelde leeftijd waarop deze kanker voorkomt ligt tussen 65 en 70 jaar; de vergrijzing van de bevolking leidt dus tot een hogere prevalentie. Bovendien is er een duidelijke stijging bij 50-plussers en een verdrievoudiging van het aantal nieuwe gevallen in de leeftijdsgroep tussen 20 en 40 jaar. De oorzaken van de ziekte zijn onbekend1.”
Wat zijn de risicofactoren?
“We onderscheiden twee categorieën: enerzijds zijn er factoren waar men iets aan kan doen, zoals voeding – rood vlees, vetten, gebrek aan vezels enz. – een zittende levensstijl en obesitas. Anderzijds bestaan er factoren zoals leeftijd en erfelijkheid. Bij 20% van de darmkankers is er sprake van een familiale aanleg2.”
Als we de investeringen in het huidige tempo voortzetten, ben ik ervan overtuigd dat we in de komende jaren ongetwijfeld nog aanzienlijke vooruitgang zullen boeken.
“Op dit moment zijn er echter nog andere onbekende factoren. Het wordt aanbevolen om vanaf 50 jaar elke twee jaar te worden gescreend. Indien er sprake is van familiale aanleg adviseert men zelfs om daar tien jaar voor de laagste leeftijd waarop de ziekte in de familie werd ontdekt mee te beginnen, met een onderzoek om de drie tot vijf jaar3.”
Wat is de overlevingskans?
“In België bedraagt de gemiddelde overlevingskans na vijf jaar 65%. Dat is de beste Europese score na IJsland. Ondanks dat goede percentage zou verdere vooruitgang de overlevingskansen nog kunnen vergroten1.”
Hoe vergroot immunotherapie die kansen?
“Immunotherapie boekt nu al grote vooruitgang met een meer doelgerichte en vaak minder toxische aanpak dan chemotherapie: in plaats van de tumorcellen rechtstreeks aan te vallen, helpt ze het immuunsysteem om de cellen te herkennen en te vernietigen. “
“Op het gebied van darmkanker heeft het Europees Geneesmiddelenbureau onlangs goedkeuring gegeven voor het gebruik van een immunotherapie – namelijk pembrolizumab – bij MSI-tumoren (Microsatelliet Instabiliteit) die gepaard gaan met talrijke mutaties of afwijkingen in het DNA (Desoxyribonucleïnezuur) van tumorcellen bij patiënten met nog onbehandelde uitzaaiingen. Immunotherapie verbetert de progressievrije overleving en de levenskwaliteit van patiënten4.”
Hoe ver staat het Belgisch onderzoek op dat gebied?
“We beschikken over enkele laboratoria en gespecialiseerde centra die het voortouw nemen bij het globale onderzoek en die dankzij de goede financiering door een aantal organisaties, waaronder de Stichting tegen Kanker, veel onderzoek kunnen doen naar moleculaire markers en zo innovatieve therapieën kunnen aanbieden. Onze multidisciplinaire aanpak tussen chirurgen, gastro-oncologen en radiotherapeuten is een van onze sterktes. De samenwerking verloopt hier namelijk veel gestructureerder dan in de meeste landen. Dat alles verklaart de zeer goede Belgische genezingskansen. Bovendien draagt de gemakkelijke toegang tot onze gezondheidszorg ook bij aan dat succes.”
Hoe ziet u de toekomst?
“In de afgelopen 20 jaar is er reeds aanzienlijke vooruitgang geboekt op het gebied van moleculaire markers, doelgerichte therapieën en immunotherapie. Tegenwoordig verschijnen er steeds meer nieuwe doelgerichte geneesmiddelen, nieuwe vormen van immunotherapie en combinaties van immunotherapie en chemotherapie. Daarnaast wordt in België en daarbuiten nog veel meer onderzoek verricht. Als we de investeringen in het huidige tempo voortzetten, ben ik ervan overtuigd dat we in de komende jaren ongetwijfeld nog aanzienlijke vooruitgang zullen boeken. Bovendien staat de systematische screening van 50-plussers nog maar in de kinderschoenen. Dankzij een snellere diagnose kan de ziekte vroeger worden behandeld voordat er uitzaaiingen ontstaan, waardoor de levensverwachting toeneemt.”
BE-NON-00769 – Datum van laatste revisie 03/2021
Dit artikel is tot stand gekomen met de steun van MSD. De in het artikel naar voren gebrachte standpunten weerspiegelen de ervaring en de meningen van de sprekers en niet noodzakelijkerwijs die van MSD.
Referenties
1. Registre Belge du Cancer – Cancer Fact Sheet Colorectal Cancer, 2018
2. Fondation contre le cancer https://www.cancer.be/les-cancers/types-de-cancers/cancer-du-gros-intestin-colorectal/causes. Accessed March 2021
3. Stop Darmkanker https://stopcancercolon.be/darmkanker-in-10-lessen/. Accessed March 2021
4. Union register of medicinal products – https://ec.europa.eu/health/documents/community-register/html/h1024.htm. Accessed March 2021