De coronacrisis geeft ons de kans om de negatieve aspecten van onze gezondheidszorg te remediëren en de positieve kanten te cultiveren. Prof. dr. Lieven Annemans, hoogleraar aan de UGent en gezondheidseconoom, geeft zijn visie.
De afgelopen periode heeft aangetoond dat onze zorgverleners een zeer goede ingesteldheid en intrinsieke motivatie hebben om anderen te helpen. Het was schitterend om te zien hoe snel men hiervoor heeft kunnen schakelen. Daarnaast heeft de crisis ons geleerd hoe belangrijk het is om samen te werken. Er is meer dan ooit een wil tot samenwerking tussen zorgverleners. Ook het respect naar elkaar toe is toegenomen. Op COVID-afdelingen vervaagde het verschil tussen artsen en verpleegkundigen, en iedereen begreep dat men elkaar nodig had. Het besef groeide dat iedereen zijn eigen expertise heeft.
Impact op diverse vlakken
De coronacrisis heeft een enorme impact op ons zorgsysteem. Dat was tijdens de lockdown zo, maar ook de komende maanden zal dat nog zijn naweeën hebben. Veel mensen met soms ernstige aandoeningen zijn niet behandeld zoals het had gemoeten, en het aantal gevallen van angsten en depressies is sterk gestegen. De coronacrisis zal ook een impact hebben op werkloosheid en armoede in ons land, en zo indirect ook nog verdere negatieve gezondheidseffecten met zich meebrengen. Wie in armoede moet leven, heeft nu eenmaal meer kans om fysiek en geestelijk ziek te worden, en kan vaak de nodige zorg niet betalen. Het is aangewezen om hier snel te remediëren.
Unieke kans om te verbeteren
Tegelijk geeft deze crisis ons de gelegenheid om de verbeteringspunten met een vergrootglas te bekijken en hervormingen die al aan de gang waren te versnellen. Het is nu voor iedereen duidelijk dat de manier waarop we zorgverleners betalen, moeten aanpassen. We moeten hen meer stimuleren om samen te werken, in plaats van enkel te betalen per prestatie. Daarnaast kan dit een boost geven aan de telegezondheidszorg waarbij bijvoorbeeld patiënten vanop afstand kunnen worden gevolgd. Het is nu hét moment om dit verder uit te bouwen, uiteraard zonder het menselijke contact te verliezen.
België heeft een zeer goede reputatie in de behandeling van zieken, maar we worden wel nog veel ziek ten opzichte van andere landen.
Omslag naar meer preventie
Deze crisis heeft ons ook geleerd hoe belangrijk preventie is. We moeten als samenleving zoveel mogelijk vermijden dat mensen ziek worden. Diegenen die het meest getroffen werden, waren vaak mensen die al ziek waren. Wie gezond was, had een betere immuniteit en was dus beter bestand tegen het virus. België heeft een zeer goede reputatie in de behandeling van zieken, maar we worden wel nog veel ziek ten opzichte van andere landen. Op internationaal vlak scoren we niet goed wat betreft preventie. Daarom pleit ik al jaren om een inhaalbeweging te maken en om te schakelen naar een systeem dat onze mensen zo gezond mogelijk houdt.
Vanuit alle niveaus zou expliciet meer moeten worden geïnvesteerd in preventie. Uiteraard zal het investeringen en verschuivingen in budgetten vragen om deze omslag te maken en mensen ertoe aan te zetten om gezonder te gaan leven. Weinig mensen kunnen dit uit zichzelf doen. Hier zijn begeleiding en expertise voor nodig zoals tabakologen, diëtisten, bewegingsexperts, specialisten in gezondheidsbevordering en gedragsverandering,… Toch zal deze investering zeker en vast renderen voor onze samenleving.