Volgens Helena Broekaert, expertisedomeinverantwoordelijke Preventie & Gezondheidspromotie bij Domus Medica, is het preventielandschap sterk gefragmenteerd en dringt een reorganisatie van de eerstelijnspraktijk zich meer dan ooit op: “Geef preventie meer handvaten in de eerste lijn.”
Als verantwoordelijke voor preventie en gezondheidsbevordering is het mijn taak om de huisartsenpraktijk te ondersteunen bij het integreren van meer preventieve taken in hun dagelijkse praktijkvoering. De uitdaging op dit moment is om een brug te bouwen tussen de intentie om preventie bespreekbaar te maken en de uiteindelijke uitvoering. Harten vaatziekten, kanker, diabetes en longaandoeningen zorgen vandaag voor 90% van de overlijdens, en de zorg voor deze chronische ziekten neemt een grote hap uit het budget. We weten dat deze vier grote chronische aandoeningen en vroegtijdig overlijden sterk beïnvloed worden door levensstijl (40% bijdrage aan vroegtijdig overlijden), sociale omstandigheden (15%) en blootstelling aan omgevingsfactoren (5%). Preventie is dus geen luxe, maar essentieel om gezond te blijven. Waar zit dan het probleem?
De uitdaging op dit moment is om een brug te bouwen tussen de intentie om preventie bespreekbaar te maken en de uiteindelijke uitvoering.
Gefragmenteerd landschap
Op dit moment gaat slechts 2,2% van de uitgaven voor de gezondheidzorg naar preventie. Het preventielandschap is gefragmenteerd. Zie het als allemaal puzzelstukjes, allemaal losse prachtige initiatieven die ontwikkeld zijn door partners uit het preventielandschap. Op zichzelf hebben ze maar een beperkt bereik, want wat zijn alle losse stukjes zonder een stevige rand? De rand, namelijk een kader om preventie structureel in te bedden in de eerste lijn, ontbreekt. Tegenwoordig wordt er té veel gewerkt met losse projectsubsidies, waar uiteraard prachtige initiatieven uit voortkomen, maar die vaak op de lange baan worden geschoven. Dit omdat ze het implementatieproces vergeten of omdat ze geen rekening houden met de barrières, zoals het gebrek aan tijd en middelen.
Proactief preventiebeleid
Een reorganisatie van de eerstelijnspraktijk dringt zich meer en meer op, waarbij een interprofessionele samenwerking, taakdelegatie, patiënteneducatie én preventie de nodige aandacht moeten krijgen. De ‘New Deal’ biedt kansen om meer proactief in te zetten op preventie. Huisartsenpraktijken kunnen hierdoor dé ontmoetingsplaats worden waar alle losse puzzelstukjes verbonden worden en waar patiënten geactiveerd worden tot een gezonde levensstijl en deelname aan initiatieven die bijdragen tot de preventieve gezondheid. Elke euro die de overheid investeert in preventie in de eerste lijn levert besparingen op qua federale zorgkosten.
Op dit moment gaat slechts 2,2% van de uitgaven voor de gezondheidzorg naar preventie.
Vlaamse én federale overheid
Dit nieuwe organisatiemodel en het uit te werken financieringsmodel zal met het federale kabinet van minister Vandenbroucke tot stand komen. Om preventie meer vorm te geven binnen de eerstelijnspraktijken, is het aangewezen dat de federale en Vlaamse overheid afspraken maken rond organisatie en incentives voor preventie in de huisartspraktijken. Op deze manier wordt het gemakkelijker voor huisartsprakijken om beter samen te werken met BOV-coaches, tabakologen en andere Vlaamse initiatieven in het kader van preventie.