Innovatie wordt steeds belangrijker om de kwaliteit van de zorg te verbeteren. Van zorgverleners wordt daarnaast ook steeds meer creativiteit en flexibiliteit verwacht, maar krijgen ze daarbij voldoende ondersteuning van hun leidinggevende? En hebben die leidinggevenden zelf voldoende tools in handen om een effectieve leider te zijn? Heel wat vragen dus voor onze experts in de nieuwste ‘Knappe Koppen’-podcast.
Tekst: Wilfried Jans – Foto’s: Don Philps
“Leiderschap in de zorg wordt inderdaad alsmaar belangrijker”, bevestigt Sabrina Nachtergaele, themalead ‘Leiderschap in de Zorg’ bij Arteveldehogeschool. Zij is tevens docent in de opleiding verpleegkunde en maakt zich sterk dat het curriculum van haar studenten een sterk antwoord biedt aan die tendens. “Niet alleen is er een verschuiving van verwachtingen bij zorgverleners, we zien tegelijk een toenemende vraag bij de doelgroep om zelf meer leiderschap en verantwoordelijkheid op te nemen. Als leidinggevende hou je daar best rekening mee”, aldus Nachtergaele.
Verder onderzoek naar de relatie tussen innovatie en leiderschap in de zorg dringt zich op. “We zien dat er een evolutie is in het ‘mens-zijn’ en we moeten de zorg daar aan aanpassen”, zegt Rebecca Denys, zorginnovator bij Mintus, de welzijnsvereniging van het OCMW van de stad Brugge. “Vroeger was de zorgkundige verantwoordelijk voor de zorg, de verpleegkundige verantwoordelijk voor de medische zorg, enzovoort. Willen we een antwoord bieden op de maatschappelijke uitdagingen (schaarste op de arbeidsmarkt, technologische revolutie, betaalbaarheid van de zorg, vraaggestuurde zorg) dan moeten we het traditioneel hokjesdenken doorbreken. Hiervoor is innovatief leiderschap nodig die het transversaal gedachtengoed kan realiseren. In dit gedachtengoed werken we over grenzen van functies, disciplines en organisaties heen.”
Hoe verzoen je de primaire zorgtaak van de zorgverlener met de bestaande innovatiedrang?
Sabrina Nachtergaele: “Innovatie brengt vaak weerstand met zich mee. Door zorgtechnologie in de praktijk in te zetten kunnen we zowel het zorgpersoneel als de patiënten en bewoners warm maken voor innovatie. Het is dan wel cruciaal dat we het personeel van het begin betrekken. Als zij weten hoe bepaalde innovaties tot stand komen zal er veel minder weerstand zijn om dit in de praktijk te gaan gebruiken. Daarom vinden we het binnen onze opleiding heel belangrijk dat we studenten leren om actief mee te denken en zelf bepaalde innovaties te implementeren in de praktijk.”
Rebecca Denys: “In dat kader werken we aan een uitgebreide toolbox voor leidinggevenden in de zorg- en welzijnssector vol innovatieve methodieken om die innovaties op de werkvloer te krijgen. We ontwikkelen die toolbox samen met het zorgpersoneel, ondersteunen hen in het gebruik ervan en gaan kijken waar zij in de praktijk nood aan hebben.”
Helaas kampen we met een groot tekort aan zorgpersoneel. Wat moet er gebeuren om het beroep weer aantrekkelijk te maken? Meer loon geven aan mensen in de zorg?
Rebecca Denys: “De waarde die een organisatie hecht aan hun zorgverleners uit zich in twee luiken: het loon en de menselijke waardering. Beiden moeten in lijn liggen met hun dagelijkse opdracht.”
Sabrina Nachtergaele: “Akkoord, een loonsverhoging is zeker nodig al wil ik daar wel iets aan toevoegen. Enkel en alleen het salaris verhogen zal de instroom niet plots verhogen. Er moet ook onderzocht worden hoe we het beroep zelf aantrekkelijker maken. Studenten van in het begin de juiste vaardigheden meegeven zodat zij meteen in het werkveld een meerwaarde kunnen betekenen is hier een belangrijk onderdeel van.”
Tot slot, wat is jullie boodschap voor de zorgleners? Zowel voor zij die al in het werkveld staan als die nog in opleiding zijn?
Sabrina Nachtergaele: “Dat zorgverleners fier mogen zijn op dat wat ze doen. Verder vind ik levenslang leren cruciaal binnen de zorgsector dus ik kan het zorgpersoneel alleen maar aanmoedigen om het heft in eigen handen te nemen en op zoek te gaan naar hoe ze hun competenties kunnen versterken.”
Rebecca Denys: “Probeer er vooral de humor in te houden! Je krijgt als zorgverlener met heel wat leed te maken dus probeer het op gepaste momenten vooral luchtig te houden. Goeie zorgverleners zijn mensen die ook graag naar hun werk komen, humor kan daar een belangrijke rol in spelen.”
Meer weten? Beluister dan nu onze podcastaflevering over innovatie en leiderschap in de zorg!