Seksualiteit is voor iedereen en iedere relatie iets uniek. Seksuologe en relatie-expert Rika Ponnet pleit daarom voor een milde en open benadering vanuit ieders individuele ervaring: “Mensen blijven zichzelf en hun seksueel functioneren beoordelen door de ogen van een extern en kritisch kijkend iemand.”
Wat zijn vandaag de grootste misvattingen over seksualiteit?
“De media besteden flink wat aandacht aan seksualiteit. Dat levert nu eenmaal veel clicks op, wat heel wat zegt over de fascinatie van mensen voor het onderwerp. Toch staat dat in schril contrast met hoe we er in ons persoonlijk leven over praten. We hebben tegenover onze naasten vaak veel moeite om open en eerlijk te zijn over ons seksleven. Het lijkt in de (sociale) media bovendien soms wel of iedere single veel seksuele contacten heeft en dat iedereen in een lange relatie meermaals per week seks heeft. Die foute denkbeelden hebben vaak een impact op hoe mensen naar zichzelf en hun relatie of seksleven kijken. In mijn praktijk moet ik maar al te vaak aan mensen uitleggen dat hun seksleven perfect normaal is en dat het er voor iedereen en op elk moment in een relatie anders kan uitzien. Toch blijven mensen zichzelf en hun seksueel functioneren beoordelen door de ogen van een extern en kritisch kijkend iemand. Seks komt zo vaak in een prestatiesfeer terecht en wordt nog maar weinig benaderd vanuit wat het werkelijk is: dé belangrijkste liefdestaal. De fysieke taal is de eerste die we gebruiken wanneer we ons als baby nog niet verbaal kunnen uitdrukken. We zoeken er nabijheid, intimiteit en verbinding mee op.”
Wanneer ik cliënten vraag naar de intimiteit en seksualiteit binnen hun relatie, geeft dat vaak een krachtig en helder beeld van hoe het gesteld is met hun relatie in haar totaliteit.
Wat zegt seksualiteit over iemands liefdesrelatie?
“Wanneer ik cliënten vraag naar de intimiteit en seksualiteit binnen hun relatie, geeft dat vaak een krachtig en helder beeld van hoe het gesteld is met hun relatie in haar totaliteit. Het toont immers hoe geborgen je je voelt, hoe goed je jezelf kan zijn binnen de relatie, of je bij stress in de eerste plaats bij elkaar terechtkan, enz. Het gaat dan niet enkel over penetratieseks, want die vormt slechts een klein onderdeel van het begrip seksualiteit. Vragen naar de fysieke affectie en intimiteit werkt dikwijls zelfs beter dan wanneer je mensen laat vertellen over wat er volgens hen fout zit in de relatie. Je dreigt daarbij immers vast te komen zitten in discussies over bijvoorbeeld de opvoeding van de kinderen, geldzaken,…”
Welke rol speelt penetratieseks dan wel in die totale seksualiteit?
“De focus op penetratieseks is al wat geminderd, maar het blijft toch nog vaak het belangrijkste onderwerp wanneer we praten over seks. Ook het beeld van seks dat ons in de media wordt getoond, is nog sterk gekleurd vanuit dat eerder mannelijke standpunt. Toch mogen we de manier hoe mannen naar seks kijken helemaal niet reduceren tot penetratie en klaarkomen. Ook voor hen gaat de hele beleving veel breder dan dat. Anderzijds blijft penetratie voor zowel mannen, vrouwen als holebi’s wel een belangrijk aspect van seks, als dat tenminste gebeurt in fijne omstandigheden en vanuit een grote ontvankelijkheid en openheid. Binnenkomen in het lichaam van de andere blijft één van de mooiste en intiemste manieren om je verbonden te voelen met elkaar. Ook innig kussen kan je vanuit die optiek zien als penetratie.”
Het lijkt in de (sociale) media soms wel of iedere single veel seksuele contacten heeft en dat iedereen in een lange relatie meermaals per week seks heeft. Die foute denkbeelden hebben vaak een impact op hoe mensen naar zichzelf en hun relatie of seksleven kijken.
Welke invloed kan je zelfbeeld hebben op je seksualiteitsbeleving?
“Hoe voel je je tijdens het vrijen en op welke manier kan je vrijen? Voel je je dan vrij, of reduceer je jezelf tot een rol binnen een bepaald scenario? Vaak heeft dat te maken met de relatie die je met jezelf hebt en hoe je naar je eigen lichaam kijkt. Accepteer je jezelf voldoende en kan je van daaruit ook accepteren dat iemand anders je aantrekkelijk vindt en seks met je wil? Door deze vragen te stellen kunnen we een goed beeld krijgen van iemands werkelijke beleving rond seksualiteit en de rijkdom daarvan.”
Zoals je al zei, hebben de media vandaag veel aandacht voor seksualiteit. Welk gevaar kan daarin schuilen?
“Door té veel te informeren over de technische kant van seks kan je sommigen ook verlammen. Zeker mensen die al kampen met faalangst of onzekerheid dreigen hier – door tijdens de seks continu in hun hoofd te zitten met wat er moet gebeuren en hoe het precies moet. Ook in relaties in het algemeen en tijdens het daten werkt een overkill aan psycho-educatie eerder verlammend. Het laat immers onvoldoende ruimte voor creativiteit, wat net een cruciale factor is bij seksualiteit. Wie al meer dan één sekspartner heeft gehad, zal kunnen bevestigen dat iedere seksualiteit uniek is en je telkens nieuwe dingen laat ontdekken. Het is nu eenmaal iets plastisch én zeer sterk afhankelijk van hoe je je verhoudt tot de andere persoon. Voor velen is die boodschap een enorme eyeopener en bevrijding. Iedereen mag en kan het voor zichzelf ontdekken en vormgeven.” “Ook een afwezigheid van verlangen kan daar trouwens deel van uitmaken. Vaak is dat nog een taboe. Het is nochtans perfect moge – lijk dat je bijvoorbeeld in een langdurige relatie niet meer zoveel zin hebt in seks met elkaar, maar wel andere vormen van affectie kan tonen. Daar is helemaal niets mis mee, zolang je het zelf maar kan accepteren.”