Katrin Gillis, onderzoeker aan de Odisee hogeschool en Universiteit Antwerpen, focust zich op kwaliteitsvol leven bij oudere volwassenen in residentiële settings. “België is één van de landen waar de incidentie van dementie daalt. Een hogere levensverwachting en de toename van het aantal oudere volwassenen zal de prevalentie de komende jaren echter doen toenemen”, aldus Gillis.
Katrin Gillis
Onderzoeker aan de Odisee hogeschool en Universiteit Antwerpen
“Dementie is de belangrijkste oorzaak van een verhuis naar een woonzorgcentrum. Gedrags- en gemoedsveranderingen zijn bij zo goed als alle personen met dementie aanwezig en kunnen een signaal zijn dat de persoon zich onbegrepen voelt. Behoeftengebaseerde zorg ondersteunt zorgverleners om niet steeds voor ‘de snelle oplossing’ – zoals psychotrope medicatie – te kiezen, maar wel voor een gepaste oplossing waar iedereen zich goed bij voelt. Dat vraagt om te vertragen, de persoon beter te leren kennen, beter te begrijpen en kennis te hebben van andere mogelijkheden. Vaak gaat het om niet-farmacologische interventies die iédereen kan aanbieden. Tenminste als je ze oprecht aanbiedt, want personen met dementie voelen je feilloos aan.”
Het verhaal van Clara
“Bovenstaand gegeven wordt duidelijk aan de hand van het verhaal van Clara. Door haar dementie was het voor haar niet verantwoord om nog langer veilig alleen thuis te wonen, dus maakte ze de overstap naar een woonzorgcentrum. Daar is ze echter verbaal agressief ten opzichte van de medewerkers en haalt ze soms uit. Ze is ook somber. Er werd al medicatie opgestart, maar de agitatie blijft. Dit is duidelijk niet de Clara die ze voorheen was. Haar echtgenoot was militair en kon daardoor op redelijke leeftijd met pensioen. Meer dan 35 jaar waren ze dag en nacht samen. Haar dochter waar ze een goede band mee heeft, komt dagelijks langs. Het gemis van de hechte relatie met haar man blijkt echter groot, heel groot. Door de verhuis naar het woonzorgcentrum wordt dit gevoel versterkt. Het team identificeert een gebrek aan continuïteit en een gevoel van psychische onveiligheid. Er wordt met hechting gestart. Twee medewerkers gaan elk wekelijks een halfuurtje bij Clara langs en doen waar ze écht van geniet: iets creatiefs, soms eens wandelen en af en toe zegt ze gewoon ‘Zet je, ik wil gewoon wat babbelen.’ Zij kiest. De agitatie en agressie zijn weg. Clara geniet meer en is zichtbaar minder somber.”
Behoeftengebaseerde zorg ondersteunt zorgverleners om niet steeds voor ‘de snelle oplossing’ te kiezen, maar wel voor een gepaste oplossing waar iedereen zich goed bij voelt.
Daar is geen tijd voor…
“Behoeftengebaseerde zorg gaat om anders denken en anders doen. Het is ook méér denken en méér doen. In dezelfde tijd. Onderzoek toont aan dat teams zelf in de mogelijkheid zijn om hiervoor tijd te vinden, op voorwaarde dat ze ondersteund worden door hun leidinggevende. Daar wringt het schoentje soms. Wanneer die steun wel aanwezig is, weerspiegelen de effecten van behoeftengebaseerde zorg zich ook op zorgverleners. Hun emotionele stress neemt af en hun gevoel van competentie neemt toe.”