Bij het brede publiek staat obesitas nog te weinig bekend als een chronische ziekte, waardoor ook de gevolgen onderbelicht blijven. Een holistische benadering van de problematiek is noodzakelijk om de levenskwaliteit van patiënten op lange termijn te verbeteren.
Dr. Mehrdad Biglari
Hoofd van de Obesitaskliniek Sint-Andries Tielt
Vanessa Van Renthergem
Coördinatrice bariatrische ingrepen AZ Sint-Andries Tielt
Wondzorg- en stomaverpleegkundige – coördinatrice bariatrische ingrepen
© FOTO: SEVERINE DUMOULIN
Obesitas wordt beschouwd als een moderne ziekte omdat het vaak voorkomt in welvarende samenlevingen waar voedsel gemakkelijk beschikbaar is en mensen een zittende levensstijl hebben. Dit wordt nog gecompliceerder door factoren zoals genetische aanleg en stress. Een holistische benadering is dan ook steeds aangewezen.
“Mensen hebben verschillende metabolische snelheden”, zegt dr. Mehrdad Biglari, hoofd van de Obesitaskliniek Sint-Andries Tielt. “Sommigen hebben een hoog basaal metabolisme en kunnen veel eten zonder aan te komen, terwijl anderen een traag metabolisme hebben en sneller aankomen.
Operatie vormt startpunt van een totale behandeling
Daarnaast kunnen genen ook een invloed hebben op waar het lichaam vet opslaat en hoe honger en verzadiging worden gereguleerd.” Ook factoren als levensstijl en voedingsgewoonten zijn cruciaal. In welvarende landen is voedsel overvloedig beschikbaar en vaak calorierijk.
“Ongezonde eetgewoonten, zoals het overslaan van maaltijden of het eten van fastfood, en een gebrek aan lichaamsbeweging dragen aanzienlijk bij aan gewichtstoename. Ook stress speelt een rol omdat dit kan leiden tot emotioneel eten.”
Na een operatie is een goede, regelmatige en voldoende lange opvolging essentieel om een blijvende gedragsverandering te bekomen.
Obesitas holistisch benaderd
“Een holistische benadering betekent dat we niet alleen naar chirurgische oplossingen kijken, maar ook naar de onderliggende oorzaken en de kwaliteit van leven van de patiënt”, legt dr. Biglari uit. “Dit omvat gedragsverandering zoals regelmatige maaltijden, langzaam eten, voldoende bewegen en niet drinken tijdens de maaltijd. In dat kader werken we met een team van professionals, waaronder een voedingspsycholoog, een diëtist, een fysiotherapeut en een internist.” Obesitaschirurgie wordt pas overwogen bij patiënten met een BMI van 35 of hoger, en dan vooral wanneer het moeilijk is om op eigen kracht gewicht te verliezen en er een hoog risico op complicaties bestaat. “Via chirurgie helpen we patiënten dan om hun eetgewoonten te veranderen, een gezond gewicht te bereiken én te behouden zonder hun levenskwaliteit te verminderen. Een operatie is enkel de belangrijke start van de behandeling. Een goede, regelmatige en voldoende lange opvolging is essentieel om een blijvende gedragsverandering te bekomen. Wij zijn een obesitaskliniek en geen maagverkleiningsfabriek”, besluit dr. Biglari.
Dr. Bart Smet, dr. Isabelle Debergh en dhr. Bert Verbeke van AZ Delta.
Dat obesitas te wijten is aan gebrek aan karakter is een grote misvatting. Het is zonder meer een chronische aandoening, die ook een chronische behandeling vergt. In het obesitascentrum AZ Delta steekt de digitalisering een handje toe: ze laat toe om mensen met obesitas vakkundig te screenen, een begeleiding op maat te voorzien én een degelijke follow-up te verzekeren.
Bij het brede publiek staat obesitas nog te weinig bekend als een chronische ziekte, waardoor ook de gevolgen onderbelicht blijven. “Mensen met overgewicht leven minder lang”, aldus bariatrisch chirurg dr. Bart Smet. “Ze hebben een beduidend hoger risico op tal van aandoeningen dan mensen met een BMI lager dan 30. Ook het stigma van een gebrek aan wilskracht dragen ze mee”, vult collega dr. Isabelle Debergh aan. “Het plaatje is veel complexer dan dat. Factoren als genetische aanleg, stress of slaapgebrek spelen een rol bij de beheersing van een gezond lichaamsgewicht. In ons centrum behandelen we onze patiënten op conservatieve óf chirurgische wijze. Hierbij is een bariatrische ingreep een performant hulpmiddel om af te vallen. De ‘total weight loss’ (TWL) bedraagt bij een bariatrische ingreep na één jaar meer dan 30%. De patiënten bijstaan, opvolgen en naar de juiste keuzes dirigeren op lange termijn is dus cruciaal.”
“Digitaal zorgpad zorgt voor hogere patiënttevredenheid”
Jarenlange follow-up
Het AZ Delta rolde een digitaal gestandaardiseerd zorgtraject uit. Wie zich aanmeldt voor een afspraak krijgt via digitale weg een lijst met vragen omtrent voeding, middelengebruik, slaapkwaliteit, psychosociaal functioneren enz. “Dat laat het obesitasteam toe om al een eerste screening te maken”, vertelt obesitascoördinator Bert Verbeke. “Ook postoperatief of na een multidisciplinair programma met bijvoorbeeld bewegingstherapie volgen er herinneringsmails voor het opstarten van een bewegingstraject, bloedafnames bij de huisarts, enz. Het eerste jaar zien we iedereen per kwartaal terug, nadien volgt een jarenlange follow-up. Met dit digitale zorgpad vermijden we meer drop-outs en creëren we een hogere patiënttevredenheid dan vroeger. Onze nauwgezette opvolging reikt patiënten handvaten aan telkens wanneer er een herval dreigt.”
De obesitascentra Sint-Andries Tielt en AZ Delta RumbekeTorhout-Menen gingen in 2017 een overkoepelende associatie aan en rolden gezamenlijk gedragen obesitas zorgpaden uit conform de richtlijnen van het KCE, met aandacht voor eigenheid en kwaliteit. Op obesitascentrumwestvlaanderen.be vindt u alle info.
