COVID-19 zorgde de afgelopen jaren voor heel wat uitdagingen bovenop de enorme moeilijkheden waar kankerpatiënten al mee worstelen. Intussen heeft onze gezondheidszorg gelukkig al heel wat inzichten verworven over hoe ze hier zowel preventief als curatief best mee omgaat.
Hoe heeft COVID-19 de kankerscreening beïnvloed?
“Enerzijds heeft de COVID-19-uitbraak ervoor gezorgd dat screeningsactiviteiten moeilijker verliepen. Sommige screenings werden zelfs tijdelijk stopgezet. Anderzijds hadden veel patiënten uit vrees voor een COVID-besmetting schrik om bij milde klachten gezondheidsinstellingen te bezoeken. De daling in de screeningsactiviteiten die daaruit voortkwam leidde tot een duidelijke onderdiagnose in 2020.”
Waarom lopen kankerpatiënten meer risico als ze COVID-19 hebben?
“Kankerpatiënten hebben door hun behandeling en/of ziekte vaak een verminderde weerstand. Door die minder goede werking van hun immuniteitssysteem hebben zij een minder adequate respons tegen virale infecties zoals SARS-Cov2 (het virus dat COVID-19 veroorzaakt). Daarnaast overlappen bepaalde kenmerken van kankerpatiënten met de risicofactoren voor COVID-19, denk maar aan ouderdom en roken.”
“Kankerpatiënten die besmet worden met COVID-19, hebben tot dubbel zoveel kans op een hospitalisatie of een opname op intensieve zorgen. Ook de mortaliteit na een infectie is hoger. Vooral patiënten met bloed- en longkanker blijken ernstigere COVID-gerelateerde risico’s te hebben.”
Wat zijn de aanbevelingen voor preventie?
“COVID-19 is erg besmettelijk, dus zowel de kankerpatiënt als zijn naaste omgeving moet maximaal blootstelling vermijden. Dat kan met een goede handhygiëne, maskers, het vermijden van contact met zieken, maar ook d.m.v. vaccinatie. Dit laatste verhoogt onze immuniteit en dus ook de bescherming. We raden daarom zowel kankerpatiënten als hun naaste omgeving aan om zich volledig te laten vaccineren.”
Wat zijn de therapeutische gevolgen voor de behandeling van kanker als zij toch ziek worden?
“Bij het begin van de COVID-crisis werden veel chemotherapieën uitgesteld of afgesteld. Intussen hebben rapporten aangetoond dat de impact van het onderbreken van zo’n oncologische behandeling zeer nadelig is terwijl er geen bewijs bestaat dat dit nodig is. Vanuit de Belgische beroepsvereniging medische oncologie (BSMO) hebben we tevens een onderzoek gedaan naar de verschillen in sterfte tussen patiënten waar de kankerbehandeling wel of niet werd aangepast. We stelden daarbij geen relevante verschillen vast in COVID-gerelateerde sterfte tussen beide groepen, wat suggereert dat men de behandeling niet noodzakelijk moet onderbreken. ”
Welke behandelingen zijn beschikbaar voor kankerpatiënten die ziek worden door COVID-19?
“In eerste instantie worden voor alle patiënten symptomatische behandelingen aangeraden, zoals bv. koortswerende medicijnen of pijnstilling. Soms komt daar het preventieve gebruik van bloedverdunners bij voor patiënten die bedlegerig zijn. We weten in ieder geval dat patiënten waarbij het immuunsysteem wordt onderdrukt en die thuis zijn in geval van COVID-19 een verhoogd risico lopen op ernstige complicaties, ziekenhuisopname en overlijden.”
“Gelukkig beschikken we voor hen over virusremmers in pilvorm die best zo snel mogelijk dienen te worden ingenomen na een positieve COVID-test, maximaal 5 dagen na de eerste symptomen. Huisartsen en specialisten moeten op basis van de nationale aanbevelingen nagaan welke van hun patiënten tot deze doelgroep behoren. Voor in het ziekenhuis opgenomen patiënten met een ernstige onderdrukking van het immuunsysteem is daarnaast een intraveneuze behandeloptie beschikbaar die maximaal binnen 7 dagen na de eerste symptomen moet worden gestart.”
Artikel in opdracht van Pfizer
230214- Februari 2023