Wetenschappelijke innovatie staat niet stil. De laatste jaren zijn er ook in het domein van de immunologie verschillende innovatieve geneesmiddelen ontwikkeld en op de markt gebracht. Een grote trend is het feit dat de stem van de patiënt gehoord wordt tijdens de verschillende ontwikkelingsfasen van geneesmiddelen. Meer uitleg door dr. Mitchell Silva, voorzitter van EUPATI BE vzw.
We horen al langer de slogan dat ‘de patiënt centraal moet staan’. Maar wat betekent dat concreet? Wat is de meerwaarde ervan en hoe kunnen patiënten opgeleid worden om als partner beschouwd te worden in deze complexe materie? Eenterm die internationaal vaak te horen valt als het over de betrokkenheid van patiënten gaat, ispatient-centricity. Stilaan wordt er ook steeds meer onderzoek naar uitgevoerd, bijvoorbeeld aan de KU Leuven bij prof. Isabelle Huys. Patiëntenbetrokkenheid houdt in dat patiënten gehoord worden, zodat hun perspectief geïntegreerd wordt in de ontwikkeling van geneesmiddelen of in programma’s die geneesmiddelen ondersteunen, maar ook in bijvoorbeeld terugbetalingsdossiers. De patiënt wordt gezien als een evenwaardige stakeholder, naast bijvoorbeeld artsen, verpleegkundigen of andere zorgverstrekkers.
Input van de patiënt is essentieel
Traditioneel werd de behoefte van de patiënt bij de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen vertaald vanuit het perspectief van de arts of de verpleegkundigen, zonder de patiënt direct te betrekken. Dat is gelukkig aan het veranderen. De patiënt is de expert van de eigen beleving van zijn/haar ziekte. Door deze beleving te vertalen naar andere stakeholders kunnen de noden van patiënten meegenomen worden in ontwikkelingsstrategieën. Het levert onderzoek op naar topics waar vandaag geen geneesmiddel voor bestaat en die de levenskwaliteit van patiënten sterk beïnvloeden. In klinische studies wordt men sneller gewaar hoe zwaar een studie weegt op de patiënt en patiënten kunnen tijdens een studie ook input geven over de data die een impact hebben op hun levenskwaliteit. Input van patiënten is essentieel voor de toegang tot een geneesmiddel, net als voor de terugbetaling ervan.
Input van patiënten is essentieel voor de toegang tot een geneesmiddel, net als voor de terugbetaling ervan.
Nood aan opgeleide patiënt-experten
Op het gebied van de immunologie verschenen er de laatste jaren veel biologics en biosimilars op de markt, die al dan niet via zelfinjectie toegediend kunnen worden. Voor veel van die producten werden patiënten bevraagd, onder meer om inzicht te verwerven in patiëntvoorkeuren van geneesmiddelen indien er meerdere behandelingsopties mogelijk waren. De ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen vindt plaats in een zeer gereguleerde omgeving met veel vakjargon. Het is voor een patiënt dan ook niet simpel om zich als leek in de discussie te werpen. Daarom is er nood aan een opleiding.
Patiënten, academici en industrie samenbrengen
Hier komt de rol van EUPATI Belgium vzw naar voor. EUPATI (de EuropeanPatient Academy for Therapeutic Innovation) is een Europees initiatief dat opleidingen aanbiedt aan patiënten, organisaties, onderzoekers en andere belanghebbenden om meer inzicht te verwerven in de verschillende manieren waarop men patiënten structureel kan betrekken bij geneesmiddelenontwikkeling. Belanghebbenden kunnen modules volgen over drug development, de complexe regelgeving, terugbetalingsprocessen, enz. Een deel van die opleidingen wordt ook digitaal aangeboden. EUPATI brengt patiënten, academici en de industrie samen in een open dialoog, zodat patiënt-experten op een efficiënte manier kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van geneesmiddelen.
