Diabetes mag dan als chronische ziekte voorlopig niet te genezen zijn, op het vlak van de dagelijkse opvolging en behandeling gaat de technologie er wél met rasse schreden op vooruit. “Van vingerprik en insulinepen naar suikersensor en automatische insulinepomp: het keuzemenu aan behandelingen breidt drastisch uit, waardoor de levenskwaliteit van de patiënt én zijn omgeving fors toeneemt”, vertelt prof. dr. Gillard, endocrinoloog aan het UZ Leuven.
Tekst: Katrien Bonne
Nog even opfrissen: wat houdt diabetes precies in?
“Onze bloedsuikerspiegel wordt voortdurend binnen specifieke parameters begrensd. Bij personen met diabetes valt die controle weg, met hoge suikerwaarden tot gevolg. Type 1 duikt vooral op bij kinderen en jongvolwassenen en kan ook op oudere leeftijd voorkomen. Het immuunsysteem is daar de boosdoener: het vernietigt de cellen die insuline – het hormoon dat de glucose stabiel houdt – maken. Type 2 is het meest bekend. Het verschijnt vaker op oudere leeftijd en wordt gelinkt aan een eerder ongezonde levensstijl, waardoor de cellen en vooral de insuline die ze produceren minder goed werken.”
Haast iedereen kent wel iemand die dagelijks moet ‘prikken’.
“Het doel van de dagelijkse behandeling is de functie van de bètacellen zo goed mogelijk na te bootsen. Dat betekent concreet: meer insuline toedienen zodra de suikerspiegel stijgt en minder wanneer deze daalt. Vroeger betekende dat een aantal inspuitingen per dag, maar vandaag zitten we in een fase waarin de technologie het meer en meer overneemt. Dit gebeurt bijna zo efficiënt als de bètacellen zouden doen. Die hebben namelijk twee functies: continu glucose meten en in functie daarvan insuline toedienen.”
Een taak die stilaan weggelegd is voor doorgedreven technologie.
“In het meten is al een enorme vooruitgang geboekt. Er is geen vingerprik meer nodig om de suikerwaarden te analyseren via een strip. Vandaag plak je op de bovenarm of buik een sensor die doorlopend de bloedwaarden registreert. Sinds een jaar of zes zijn die systemen – zoals bijvoorbeeld de FreeStyle Libre – zo betrouwbaar geworden dat op korte tijd een grote groep mensen met diabetes type 1 is overgeschakeld. De sensor kan je overigens makkelijk zelf kleven en dien je om de één tot twee weken te vervangen.”
“De tweede stap is het omzetten van die informatie naar het toedienen van de juiste dosis insuline. Mensen met type 1 gebruiken meestal nog een insulinepen, een styloachtige structuur gevuld met insuline die wordt toegediend onder de huid. Ook daar staat de wetenschap niet stil: een insulinepomp, verbonden met een katheder onder de huid, gaat men koppelen aan de sensor die de pomp aanstuurt. Een systeem dat ook weleens de ‘kunstmatige pancreas’ wordt genoemd.”
Een sensor stuurt de suikerwaarden via de cloud door naar de smartphone van de persoon met diabetes en eventuele andere betrokkenen, zodat deze te allen tijde zicht hebben op de actuele suikerwaarde.
Welk voordeel biedt een sensor?
“Vroeger stonden veel ouders in het holst van de nacht op om de suikerspiegel van hun kind te meten. Vandaag stuurt de sensor die waarden via de cloud door naar de smartphone van de persoon met diabetes en eventuele andere betrokkenen, zodat ze te allen tijde zicht hebben op de actuele suikerwaarde. Nog sterker is de koppeling met alarmsignalen: bij een te hoge (hyper) of te lage (hypo) bloedsuikerspiegel weerklinkt automatisch een geluid. Ouders en kinderen hebben dus veel minder onderbroken nachten en ook cruciale zaken zoals bijvoorbeeld autorijden kunnen nu in relaxtere omstandigheden plaatsvinden. De levenskwaliteit van de patiënt én zijn omgeving gaat er enorm op vooruit.”
Hoe staan mensen met diabetes tegenover deze nieuwe technologieën die hun dagelijkse routine omgooien?
“Je hebt de early adopters die de nieuwste ontwikkelingen op de voet volgen en er zelfs actief om vragen. Het merendeel wacht echter eerst af en volgt dan de adviezen van hun arts: meestal is er een sterke vertrouwensband gegroeid met de diabetesequipe die hen al jaren begeleidt. Een kleinere groep blijft wat op zijn hoede of vindt de zichtbaarheid van de sensor een probleem. Toch heeft de overgrote meerderheid de stap naar de combinatie ‘sensor-met-insulinepen’ inmiddels gezet.”
Wat heeft de toekomst nog verder in petto?
“Niet enkel zullen de kunstmatige pancreassystemen ook werken met pompen zonder katheder, de pompen zullen ook verkleinen en worden aangestuurd door de smartphone. Op dat moment zal weer een grote groep mensen overstappen. Zeker is dat patiënten in de toekomst samen met hun diabetesequipe zullen kiezen welke technologie op welk moment in hun leven het meest geschikt blijkt. Een one-fit-for-all bestaat niet, maar de rode draad door dit keuzemenu wordt zeker automatisatie, en dat vanuit diverse invalshoeken.”
Wist je dat?
Dankzij de FreeStyle Libre:
– kan je makkelijk je glucoselevel checken via de smartphone.
– deel je vlot de nodige informatie met je arts, vrienden en familie.
– draag je een kleine en discrete sensor die tot langer dan tien dagen meegaat, zonder verdere kalibratie.