Longvolumereductie (LVR) kan een echte verademing zijn voor patiënten met ernstig emfyseem. De ingreep, die zowel endoscopisch als chirurgisch kan gebeuren of voorafgaand aan een transplantatie wordt overwogen, bereikt vandaag echter nog te weinig mensen in België.
EM. prof. Geert Verleden
MD, PhD, FERS UZA
dr. Kris Carron
AZ Delta
dr. Olivier Taton
HUB Bruxelles
Veel patiënten komen te laat terecht bij gespecialiseerde centra. Om daar verandering in te brengen, publiceerde de Belgische Vereniging voor Pneumologie een nieuwe nationale richtlijn die het zorgtraject moet verduidelijken en gelijktrekken.
“Collega’s die minder vertrouwd zijn met LVR hebben vaak moeite om geschikte kandidaten te herkennen”, zegt dr. Kris Carron, specialist in bronchoscopische volumevermindering. Dat gebrek aan kennis heeft directe gevolgen. “In vergelijking met onze buurlanden behandelen wij drie keer minder patiënten dan het Verenigd Koninkrijk”, merkt longarts dr. Olivier Taton van het Erasmus ziekenhuis op. “Veel patiënten komen te laat om nog optimaal te kunnen profiteren van de behandeling.”
Ook prof. Geert Verleden van het UZA ziet hetzelfde probleem: “Soms worden patiënten niet eens doorverwezen omdat hun arts denkt dat ze geen goede kandidaten zijn, terwijl dat niet altijd klopt.”
Duidelijkheid voor verwijzende artsen
De nieuwe richtlijn is vooral bedoeld als praktisch hulpmiddel. “We hadden nood aan een duidelijk document dat snel geraadpleegd kan worden,” aldus dr. Taton. Het moet ook een hardnekkig misverstand wegnemen: de verwijzende arts hoeft niet zelf te bepalen welke behandeling het meest geschikt is. “Er wordt verwezen voor een interventionele evaluatie. Pas daarna beslist het expertcentrum, in multidisciplinair overleg, over de beste aanpak.”
Volgens prof. Verleden helpt de richtlijn ook om te snelle uitsluiting te vermijden. “Een hogere leeftijd, bijkomende aandoeningen of een recente rookstop betekenen niet automatisch dat een patiënt niet in aanmerking komt. Bij twijfel is overleg aangewezen.”
De totstandkoming verliep vlot dankzij de nauwe samenwerking tussen de referentiecentra. Chirurgen, longartsen en transplantatieteams werkten samen aan een document dat zowel praktisch als realistisch is.
Sneller doorverwijzen, beter begeleiden
Een van de belangrijkste doelstellingen is dat patiënten vroeger worden geïdentificeerd en dat de toegang tot zorg overal gelijker wordt. De richtlijn helpt artsen om snel in te schatten of doorverwijzing aangewezen is. “Zo kan men beter bepalen of het emfyseem te ver gevorderd is of dat andere opties, zoals transplantatie, moeten worden overwogen,” aldus dr. Carron.
Voor de patiënt betekent dit een rustiger en duidelijker traject. “Het gaat niet om spoedbehandelingen,” benadrukt dr. Taton. “Er is tijd nodig voor onderzoeken en voorbereiding. Vroeg doorverwijzen geeft patiënten de kans om de situatie beter te begrijpen en hun omgeving daarbij te betrekken.”
Hoewel de richtlijn uitgebreid is, werd ze zo praktisch mogelijk opgesteld. Volgens dr. Carron zou een samenvattende versie zelfs nog gebruiksvriendelijker zijn, zeker voor artsen die casussen bespreken in digitale overlegmomenten.
Innovatie vraagt tijdige doorstroming
De toekomst van de behandeling ziet er veelbelovend uit, met nieuwe technieken zoals gerichte thermische damptherapie en combinaties van endoscopie en chirurgie. Maar die innovaties hebben alleen nut als patiënten tijdig in het zorgtraject terechtkomen. “De mogelijkheden nemen toe, maar ze werken alleen als patiënten ons op tijd bereiken,” stelt prof. Verleden.
De aanbevelingen, samen met praktische hulpmiddelen zoals een zorgpad en een checklist, is beschikbaar via de Belgische Vereniging voor Pneumologie. De boodschap is duidelijk: wanneer een patiënt met ernstig emfyseem mogelijk in aanmerking komt voor behandeling, is doorverwijzen essentieel. Want daar begint het echte werk van de expertcentra.
Deelnemers aan het project:
Eric Marchand
François Carlier
Geert Verleden
Kris Carron
Laurens Ceulemans
Maarten Vander Kuylen
Olivier Taton
Reinier Wener
Robin Vos
Stephanie Everaerts
Wim Janssens
Dit artikel is gefinancierd door Pulmonx.
Ontdek meer informatie over de richtlijnen hier.
