De behandeling van prostaatkanker brengt voor veel patiënten heel wat veranderingen mee qua intimiteit en seksualiteitsbeleving. Hoe ga je daar als patiënt mee om? André Deschamps, voorzitter van patiëntenvereniging “Wij Ook”, en Leo Nollet leggen uit.
Jaarlijks krijgen zo’n 12.700 Belgische mannen het verdict prostaatkanker te horen. De aandoening is lastig te ontdekken, want in het begin zijn er geen symptomen. Bij een laaggradige, traaggroeiende prostaatkanker hoeft er ook niet meteen behandeld te worden. “Als er wel moet behandeld worden en de kanker niet is uitgezaaid, zijn er twee opties: bestralen of opereren”, zegt André. “Beide komen vaak met consequenties, zoals impotentie, omdat door de behandelingen vaak zenuwen geraakt worden. Voor patiënten en hun partners betekent dit meestal een andere seksualiteitsbeleving dan klassieke penetratie.”
Ook Leo Nollet (76) uit Sint-Amandsberg had geen klachten toen hij in 2014 te horen kreeg dat hij prostaatkanker had. “Ze zagen het omdat mijn PSA-test verdacht hoge waarden had”, vertelt hij. “Meteen werd een behandelingstraject opgestart, met radiotherapie, hormoontherapie én opereren. Dat hielp, maar in 2022 ben ik hervallen: op een PET-scan was weer kanker te zien. Toen zijn ze gestart met interne bestralingen en nu lijkt de kanker weg.”
Zeker na de hormoontherapie veranderde het intieme leven van Leo. “Aanvankelijk was de zin in seks weg, maar dat is deels wel teruggekomen. Het gevoel van een ‘droog’ orgasme is ook wel anders. Na de interne bestraling is de drang naar gemeenschap bij mij wel minder geworden, moet ik toegeven. We waren gelukkig wel voorbereid, want de dokters hebben ons uitgebreid ingelicht. Ze stelden bijvoorbeeld voor om hulpmiddelen te proberen, zoals erectiepillen, maar dat wou ik eigenlijk liever niet.”
Volgend jaar is Leo 50 jaar getrouwd. “Ach, op onze leeftijd verandert je seksleven sowieso. Voor mijn vrouw is het natuurlijk ook een gemis, maar we hebben dat allemaal doorgepraat. Na een halve eeuw huwelijk doorsta je zo’n storm wel.”
Wat Leo en André ervaren, herkent ook Kristel Mulders, seksuoloog in het Jessa Ziekenhuis in Hasselt.
Volgens haar is intimiteit na prostaatkanker niet voorbij, maar wél anders: trager, zachter, bewuster. “De diagnose en behandeling veranderen veel,” zegt ze, “maar ze kunnen ook aanleiding zijn tot een nieuwe vorm van verbondenheid. Herstellen betekent niet terugkeren naar vroeger, maar samen ontdekken wat vandaag nog wél kan.”
Seksualiteit en intimiteit na prostaatkanker: Herstellen, herontdekken en opnieuw verbinden
“Intimiteit na kanker vraagt geen perfect lichaam, maar wel twee mensen die bereid zijn om samen te blijven zoeken.”
Na een behandeling verandert niet alleen je lichaam, maar ook de manier waarop je met elkaar omgaat. Intimiteit vraagt dan een nieuw evenwicht. Sommige koppels merken dat er afstand is ontstaan, uit onzekerheid of schrik om de ander te kwetsen. Een nieuwe seksuele relatie opbouwen begint bij contact: weer leren praten, lachen, aanraken zonder verwachting. Door samen te experimenteren en te delen wat fijn voelt of waar je onzeker over bent, groeit vertrouwen.
Tips:
- Plan momenten van nabijheid zonder dat het over seks hoeft te gaan.
- Benoem wat je waardeert in de ander, ook buiten het lichamelijke.
Je lichaam opnieuw leren voelen
Na een behandeling voelt je lichaam soms anders aan: trager, gevoeliger, minder voorspelbaar. Operatie of bestraling kunnen leiden tot veranderingen zoals een verminderde erectie, een droog orgasme of een veranderde gevoeligheid. Dat kan ongemakkelijk aanvoelen, maar is vaak tijdelijk. Verken in je eigen tempo wat prettig of ongemakkelijk is, niet om iets te herstellen, maar om opnieuw voeling te krijgen met jezelf.
Tip:
- Focus op wat nog goed voelt: soms ontdek je nieuwe vormen van plezier of ontspanning.
Blijf je lichaam prikkelen: use it or lose it
Na een operatie of bestraling helpt regelmatige stimulatie om zenuwbanen en weefsels actief te houden. Elke vorm van aanraking helpt, ook zonder erectie.
Tips:
- Zelfstimulatie, massage of hulpmiddelen zoals een vacuümpomp kunnen helpen.
- Bekkenbodemoefeningen en begeleiding door een gespecialiseerde kinesist ondersteunen herstel.
- Praat met je arts over mogelijke hulpmiddelen of behandelingen.
Intimiteit zonder druk
Veel mannen voelen zich na de behandeling ‘minder man’. Ook partners ervaren onzekerheid. Die druk om te presteren belemmert vaak net de verbinding. Seksualiteit draait niet enkel om erectie of penetratie, maar om genieten, aanraken en verbinden op je eigen tempo.
Tip:
- Verleg de focus van ‘moeten presteren’ naar ‘samen genieten’.
Praten helpt echt
Veel koppels zwijgen uit schaamte of angst, maar communicatie is de sleutel.
Tips:
- Spreek uit wat moeilijk is of wat je mist, ook buiten de slaapkamer.
- Deel wat nog goed voelt: zo groeit vertrouwen en verbondenheid.
Hulp vragen mag
Je hoeft deze zoektocht niet alleen te doen. Gesprekken met een seksuoloog, psycholoog of prostaatverpleegkundige kunnen helpen, net als lotgenotengroepen.
Tip:
- Zie hulp vragen niet als falen, maar als investeren in jezelf en je relatie.
Date last revised 10/2025 – PP-PF-ONC-BE-0077-1
