Multiple Sclerose (MS) is een chronische neurologische aandoening die het centrale zenuwstelsel op diverse plekken kan aantasten. De klinische manifestatie en evolutie verschillen van patiënt tot patiënt. Voor één van de symptomen, spasticiteit, kan er sinds enige tijd een geneesmiddel alvast hulp bieden.
Prof. dr. Marie D’Hooghe
Neuroloog – Nationaal MS Centrum Melsbroek
Consulent Neurologie – UZ Brussel
Hoe gebeurt de diagnose van MS?
D’Hooghe: “De symptomen kunnen aanvankelijk zeer vaag zijn, bijvoorbeeld moeheid, maagdarmklachten, pijn… Vaak duurt het meerdere jaren vooraleer de diagnose duidelijk wordt. Er bestaat geen specifieke diagnostische test voor MS.”
“Wanneer de klachten en symptomen suggestief zijn voor MS, worden er bijkomende onderzoeken uitgevoerd om zo de diagnose met enige zekerheid te kunnen stellen en vervolgens te bepalen welke therapie aangewezen is. We rekenen hiervoor steeds meer op beeldvorming, maar ook die is niet altijd sluitend.”
Welke behandelingen bestaan er?
“We beschikken intussen over twaalf behandelingen en negen verschillende mechanismen waarmee de ontstekingen in de hersenen en het ruggenmerg kunnen afgeremd worden.”
Bij een aanzienlijk deel van de patiënten met matige tot ernstige hinder door spasticiteit stellen we vast dat de spierstijfheid en spasmen verminderen dankzij het nieuwe geneesmiddel.
“Daarnaast is er bij MS vaak ook een neurodegeneratief proces aanwezig. Omdat dit proces minder goed kan worden beïnvloed met medicatie, zetten we het liefst zo vroeg mogelijk in op een zo gezond en actief mogelijk leven met MS. Dat helpt om de weerbaarheid te verbeteren.”
Hoe kan de spasticiteit worden aangepakt?
“Spasticiteit is een soort spierstijfheid in de ledematen of romp die vaak gepaard gaat met onvrijwillige en oncontroleerbare bewegingen, maar ook met verminderde spierkracht en mobiliteit bij een grote groep MS-patiënten. Deze spasticiteit is vaak hinderlijk, soms pijnlijk, beperkt de zelfzorg en verstoort de nachtrust en het sociaal leven.”
“Een aangepaste behandeling door een kinesitherapeut helpt om deze spieren opnieuw iets meer soepelheid te geven, doch meestal is het effect tijdelijk. Medicatie heeft doorgaans een beperkt effect. Lokale toediening van medicatie via een pomp ter hoogte van het ruggenmerg is dan weer erg ingrijpend.”
“Sativex is een goedgekeurd geneesmiddel met als actieve stoffen een mengsel van THC en CBD, beiden afkomstig uit een extract van cannabis. Bij een aanzienlijk deel van de patiënten met matige tot ernstige hinder door spasticiteit stellen we vast dat dit helpt om de spierstijfheid en spasmen te verminderen, en dat zij daardoor comfortabeler kunnen zitten, bewegen en slapen.”
“Tijdens een proefperiode van zestien weken vragen we aan de patiënten om een ‘spasticiteitscore’ bij te houden. Die score moet voldoende verbeteren om het gebruik van Sativex te kunnen verderzetten. Ook een verbetering van de levenskwaliteit wordt sinds maart 2020 mee opgenomen in deze overweging.”