De coronacrisis eiste het voorbije jaar een manifeste plaats op in de media. Commentaren en raadgevingen van infectiologen, vaccinologen, virologen en biostatistici volgden elkaar in snel tempo op. Guido Demaiter, verpleegkundig ziekenhuishygiënist AZ Groeninge Kortrijk, werpt namens de werkgroep infectiepreventie NVKVV zijn licht op een andere belangrijke factor: de dienst ziekenhuishygiëne.
In de luwte van al het mediageweld werkten de kleine teams van arts- en verpleegkundig ziekenhuishygiënisten zich uit de naad. Hun specifieke complementaire expertise kwam meer dan ooit van pas: scheiding van patiëntenstromen, uitrol van een covid-testbeleid, praktische inrichting van covid-afdelingen, vastleggen van een isolatiebeleid en toezien op een juiste naleving, het uitwerken van schoonmaakinstructies, het opvolgen van hoogrisico-contacten, de opsporing en beheersing van covid-uitbraken in het ziekenhuis,… We kunnen nog even doorgaan maar het betreft allemaal zaken die behoren tot de kern van ziekenhuishygiëne: ervoor zorgen dat makkelijk overdraagbare ziektekiemen zich niet verspreiden en zo bijkomend ziekteleed veroorzaken in het ziekenhuis.
In België sterven jaarlijks 530 mensen aan infecties veroorzaakt door bijzonder resistente bacteriën.
Resistente bacteriën: een sluipmoordenaar
Een nog veel grotere bedreiging dan het coronavirus loert om de hoek. In België sterven jaarlijks 530 mensen aan infecties veroorzaakt door bijzonder resistente bacteriën. Zonder bijkomende beheersmaatregelen worden dit er 22.500 in 2050. De huidige jaarlijkse kost wordt geschat op 24 miljoen euro maar loopt tegen 2050 cumulatief op tot 787 miljoen euro!
Een verantwoord antibioticagebruik in de dier- en menselijke geneeskunde kan hierop een antwoord bieden, evenals infectiepreventie en -controle. Bovenop de problemen met antimicrobiële resistentie (AMR) blijft de prevalentie van zorginfecties in de Belgische ziekenhuizen hoog. Opnieuw is kennis en kunde van een arts- en verpleegkundige ziekenhuishygiëne nodig om dit probleem te bewaken, te voorkomen en te beperken.
Het is vijf voor twaalf voor een krachtdadig politiek engagement.
Vijf voor twaalf
Intussen is België ernstig ziek. De functiebeschrijving van verpleegkundige ziekenhuishygiëne opgenomen in de nieuwe functieclassificatie voor de gezondheidszorg (IFIC) strookt niet met de realiteit. De hieraan gekoppelde verloning betekent voor toekomstige collega’s zelfs een financiële stap achteruit. Beiden werken nefast voor de aantrekkelijkheid van deze functie en dat uit zich vandaag reeds in een niet te overzien aantal openstaande vacatures.
In de Belgische ziekenhuizen is de voorziene bestaffing lager dan de internationale norm van 1 FTE per 250 bedden. Welgeteld één universiteit in Vlaanderen biedt verpleegkundigen een masteropleiding aan met subspecialisatie ziekenhuishygiëne. Maar de inhoud ervan beantwoordt niet volledig aan de in 1997 bij KB bepaalde wettelijke vereisten. Vroegere specialisatieopleidingen te volgen na het behalen van een academische master zijn verdwenen.
Er is geen nood aan luid applaus of status van ‘held in de zorg’. Wel is het vijf voor twaalf voor een krachtdadig politiek engagement: een voldoende grote equipe van artsen- en verpleegkundigen ziekenhuishygiëne, toepassing van het bestaand wettelijk kader, een gedegen universitaire opleiding in lijn met het Europees curriculum en bijhorende billijke verloning. Zorgen voor veilige zorg zit in het DNA van elke verpleegkundige ziekenhuishygiëne maar wie zorgt ervoor dat deze professionals er morgen nog zijn?