Dr. Mathijs Goossens, medisch woordvoerder van Stichting tegen Kanker, ziet de uitdagingen die COVID-19 met zicht meebrengt als katalysator voor veranderingen die moeten komen in onze zorg.
Het coronavirus gooide de strijd tegen kanker radicaal overhoop: opsporing werd tijdelijk gestopt, diagnoses werden uitgesteld, behandelingen soms aangepast en contacten in de nazorg tot het minimum beperkt. Toch heeft COVID-19 ook een positieve kant: het heeft geleid tot een versnelling van noodzakelijke verandering. We wilden mensen in deze tijd niet extra kopzorgen geven door erop te hameren dat aanpassingen in de levenswijze het risico op kanker verlagen.
Maar wat bleek? Diezelfde gezonde levenswijzen – niet roken, alcoholgebruik matigen, voldoende bewegen, gezond eten, enz. – helpen ook om de kans op een ernstige vorm van COVID-19 te verlagen. Hoewel ook gezonde mensen ernstig ziek kunnen worden, is hun risico veel lager. Dat vergroot uit wat we eigenlijk al wisten: de meest voorkomende chronische ziekten hebben voor een groot deel hun oorsprong in onze levenswijze. Is het dan ook tijd dat alle organisaties die zich inzetten voor primaire preventie de krachten bundelen om één gedragsveranderingsstrategie uit te werken?
Wat betreft screening raadt de Wereldgezondheidsorganisatie al jaren aan dat we gaan screenen met de HPV-test (die je ook thuis kunt uitvoeren) in plaats van met het klassieke uitstrijkje, maar in België vindt die omschakeling moeizaam plaats.
Een nieuwe blik op preventie en behandeling
Wat betreft screening raadt de Wereldgezondheidsorganisatie al jaren aan dat we gaan screenen met de HPV-test (die je ook thuis kunt uitvoeren) in plaats van met het klassieke uitstrijkje, maar in België vindt die omschakeling moeizaam plaats. Zorgde COVID-19 voor het spreekwoordelijke duwtje in de rug? De behandelingswijze werd ook herbekeken: vaak denken we bij kankerbehandelingen nog aan een bezoek aan het ziekenhuis. Maar is dat eigenlijk altijd de beste oplossing? Twee alternatieven kwamen de laatste maanden in een stroomversnelling: de thuisbehandeling onder begeleiding van een huisarts of verpleegkundige en de teleconsultatie via telefoon of smartphone. Die twee zaken moeten we verder gaan uitbouwen: ze bieden de patiënt comfort en kunnen de kosten voor zowel de maatschappij als de patiënt verlagen, los van de evidente voordelen met betrekking tot COVID-19.
Nazorg niet verwaarlozen
De impact van COVID-19 ging zelfs door tot in de nazorg. Wanneer een patiënt genezen wordt verklaard, kan dat paradoxaal genoeg een moeilijke periode inluiden omdat de ondersteuning voor een groot deel wegvalt. Doordat de nazorg voor een groot deel wegviel tijdens COVID-19, werd dit probleem uitvergroot. Welke oplossingen gaan we hiervoor bieden in de toekomst? De Stichting tegen Kanker financiert bijvoorbeeld via social grants een aantal projecten die (ex-)kankerpatiënten helpen om meer te bewegen. Dergelijke initiatieven verhogen het welzijn, maar ook de genezingskansen.
Los van al het leed dat COVID-19 al berokkend heeft, zorgde het misschien ook voor het extra duwtje in de rug dat we nodig hadden voor een aantal broodnodige veranderingen.